Financiën

Financien

Voor de komende meerjarenbegroting zijn er meerdere trends en ontwikkelingen die van invloed zijn op de gemeentelijke financiën en daarmee op de gemeentelijke ontwikkelingen en ambities, waarvan de belangrijkste hier opgesomd en kort toegelicht worden:

1. Niveau algemene uitkering met bijzondere aandacht voor Jeugdzorg.
2. Infrastructuur.
3. Schoolgebouwen/Voorzien in Vastgoed.
4. Woningbouwopgaven.
5. Economie.

 1.    Niveau algemene uitkering met bijzondere aandacht voor Jeugdzorg
De afgelopen jaren heeft er discussie plaatsgevonden over de hoogte van de algemene uitkering voor gemeenten die als kernpunten de bekostiging van Jeugdzorg en inflatiecorrectie hadden. Die discussie is voor de bekostiging van Jeugdzorg nog niet afgerond, omdat ook in 2025 voor gemeenten een bezuinigingstaak bleef staan voor Jeugdzorg. Alleen het moment van de lagere budgetten is met twee jaren verschoven: van 2026 naar 2028, waarbij het Rijk eenmalig geld in het vooruitzicht gesteld hebben om gemeenten de mogelijkheid te bieden om te kiezen voor een ingroeimodel voor de kostenbesparing op Jeugd. Om als gemeenten Jeugdhulp vorm te kunnen geven binnen de door het Rijk beschikbaar gestelde middelen is er de Hervormingsagenda 2023 - 2028 die daar ondersteunend aan is.

Volgens de Hervormingsagenda moet Jeugdhulp beschikbaar zijn voor jeugdigen en gezinnen in de meest kwetsbare situaties. het Rijk ziet dat deze groep nu onvoldoende passende jeugdhulp ontvangt. Ombuiging hiervan vraagt een gerichte aanpak: naast de voortdurende  verbetering van de kwaliteit van de zorg, moet het voor jeugdigen en hun ouders helder zijn waarvoor ze in het kader van jeugdhulp bij de overheid terecht kunnen en waarvoor niet (uitleg/duiding). En niet elke hulpvraag behoeft een zorgantwoord. Hierover is een stevige maatschappelijke dialoog nodig. Het moet daarnaast duidelijker worden wat jeugdhulp precies inhoudt en wat binnen de huidige wettelijke kaders onder jeugdhulp moet vallen en wat niet. Als sprake is van achterliggende gezinsproblematiek is een andere interventie in de context van het gezin meer voor de hand liggend.  

Met beperkte hoeveelheid mensen en middelen moeten scherpe keuzes gemaakt worden wie in aanmerking komt voor professionele jeugdhulp (goede brede analyse), waarbij de meest kwetsbaren altijd geholpen moeten worden. Het Rijk wil ervoor zorgen dat gegeven de beschikbare mensen en middelen:

• Jeugdigen en ouders met opvoed- en opgroeivragen op een laagdrempelige manier terecht kunnen. Dichtbij, in de wijk;
• De jeugdhulpplicht toeziet op jeugdigen en gezinnen in de meest kwetsbare situaties. Hiervoor is passende jeugdhulp beschikbaar;
• Jeugdigen en ouders in de meest kwetsbare situaties in beeld zijn en kunnen rekenen op een meer integrale aanpak voor hun (vaak complexe) problematiek. Dit vraagt om stevige verbindingen van de jeugdhulp met onder andere het onderwijs, volwassenenzorg en vraagstukken rond bestaanszekerheid.

Gemeente Noordoostpolder zal als vervolg op Grip op het sociaal domein invulling (moeten) geven aan de Hervormingsagenda Jeugd. Vanaf 2028 moet bekend zijn wat het beleid van de gemeente is en wat de kosten daarvan zijn. Hierbij worden zowel de incidentele middelen jeugd in de reserves betrokken als de incidentele middelen die het Rijk voor de jaren 2025 en 2026 beschikbaar stelt en ingezet kunnen worden voor een ingroeimodel.

2.    Infrastructuur
In Nederland het grootste deel van de infrastructuur op gemeentelijk grondgebied. Door de jonge geschiedenis van gemeente Noordoostpolder krijgt de gemeente de komende jaren en decennia te maken met onderhoud, vervanging, renovatie, rehabilitatie en reconstructies hiervan. De reguliere vervanging en onderhoud is geborgd in de begroting. Voor rehabilitatie van wegen (rehabilitatie is het nemen van maatregelen die tot doel hebben de verharding aan het einde van de levensduur kwalitatief op het niveau als bij aanleg te brengen) en reconstructies is dat nog niet uitgekristalliseerd. Met ingang van deze meerjarenprogrammabegroting is daar een start meegemaakt. Voor reconstructies ligt er een relatie met de provincie als wegbeheerder.

3.    Schoolgebouwen / Voorzien in Vastgoed
Bouwkosten hebben de afgelopen jaren een grotere vlucht genomen dan dat het Rijk hiervoor de algemene uitkering gecompenseerd heeft. De stijging van de bouwkosten wordt naast loon- en prijsinflatie veroorzaakt door gewijzigde eisen als gevolg van duurzaamheid, energie en functionaliteit. Voor adequate onderwijshuisvesting en voorzien in overig gemeentelijk vastgoed is het van belang om de casussen voor een (ver)bouwaanvraag integraal te beoordelen in de totale behoefte aan gemeentelijk vastgoed om daarmee enerzijds invulling te geven aan de gemeentelijke verantwoordelijkheid hierin en anderzijds mogelijkheden te creëren voor eigen gemeentelijke ambities.

 4.    Woningbouwopgaven
De Nederlandse woningmarkt is krap, waardoor huizen moeilijk betaalbaar zijn. Er zijn meer woningen nodig, maar hoge grondprijzen en andere obstakels belemmeren de nieuwbouw. Het kabinet onderzoekt of een heffing op de waardestijging van grond na herbestemming - een zogeheten planbatenheffing - hierbij kan helpen. In een nieuwe Analyse onderzoeken we hoeveel zo’n heffing zou kunnen opleveren (DNB, juni 2025). De verschillende beleidsreferenties voor woningbouw voor gemeente Noordoostpolder is terug te vinden in programma 1 van de programmabegroting.

5.    Economie
Onzekerheid en handelsspanningen remmen de economische groei (Voorjaarsraming 2025 DNB, juni 2025). De economische groei in Nederland wordt geremd door de internationale handels- en geopolitieke spanningen. Die zorgen voor toegenomen economische onzekerheid en een lagere wereldhandelsgroei. Vooral de bedrijfsinvesteringen en de uitvoer worden daardoor geremd. Dit drukt de economische groei, die vorig jaar nog versnelde. Wanneer concreter wordt gekeken, zijn onder andere de volgende onderwerpen de komende jaren van invloed op de economie:

1. Bedrijfsinvesteringen en uitvoer staan onder druk.
2. Consumptie en huizenprijzen blijven stijgen.
3. De inflatie daalt, maar blijft relatief hoog.
4. Vooruitzichten overheidsfinanciën verslechteren.
5. Complexe vraagstukken zoals het woningtekort, stikstofbeleid, de strijd om talent en de toegang tot kapitaal.
6. Grondstoffen beschikbaarheid.

Steeds vaker leiden nieuwe of geactualiseerde applicaties die een koppeling hebben met het belasting- en of het financiële pakket tot knelpunten in die koppeling. Daar waar voorheen koppelingen mogelijk waren en goed werkten, is het geen vanzelfsprekendheid dat deze koppelingen ook in de nieuwe situatie (op dezelfde integrale) wijze mogelijk zijn. Dit levert een risico op voor de continuïteit van bepaalde processen. Geen of suboptimale koppelingen hebben een negatieve uitwerking op de gevraagde personele inzet bij Financiën en Belastingen. Daar waar koppelingen op allerlei clusters in de organisatie voorheen werk uit handen namen, wordt de trend waarneembaar dat vanwege deze ontwikkelingen in het applicatie- en koppelingenlandschap weer meer werk door medewerkers uitgevoerd moet worden.

Nota rechtmatigheidsverantwoording 2023
Nota Misbruik en Oneigenlijk gebruik van gemeentelijke regelingen 2023-2026
Nota Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2024
Controleverordening 2023
Controleprotocol 2024
Treasurystatuut 2024
Nota Waardering, activeren en afschrijven van vaste activa 2024
Financiële beheersverordening 2023-2026
Nota Reserves en Voorzieningen 2024
Nota Geldleningen en garantstellingen 2023
Gemeentewet
Besluit Begroting en Verantwoording

-

-

-